Lojistik Sektöründe Blockchain

Teknolojinin ilerlemesi ve dijitalleşme, her faaliyet alanını etkilediği gibi tedarik sektöründe de değişimlere yol açıyor. Tüm sektörlerde olduğu gibi yeni teknolojileri takip etmek ve var olan sistemleri güncellemek, çağın ve başarının en büyük gereksinimleri arasında yer alıyor. Blockchain, yüksek potansiyele sahip bir teknoloji olarak, bu teknolojiyi fırsata çevirmeyi bekleyen kişilere sunuluyor. Lojistik sektöründe büyük ilgi uyandıran blockchain teknolojisi, bitcoin odaklı tanınıyor olsa da aslında pek çok uygulamayı barındırıyor. En son teknoloji trendleri arasında yıldızlaşan blokzincir, değişime açık olan tüm iş insanlarını heyecanlandırıyor. Lojistik sektöründe blockchain; şeffaf verilerin ve kolay erişimin önünü açabilir gibi gözüküyor. Peki lojistik sektörü blockchain teknolojisinden fayda sağlayabilir mi? Lojistik sektöründe fark yaratmak için blockchain teknolojisi ne derece etkili olur? Blockchain teknolojisinin lojistiğe etkileri ve blockchain hakkında merak ettiğiniz birçok sorunun yanıtını yazımızda bulabilirsiniz. 

Blockchain Nedir?

Blockchain nedir sorusu son dönemin en çok merak edilen soruları arasında. Blockchain, ilk olarak Satoshi Nakamoto’nun 2008 senesinde yazdığı bir makalede yer aldı. Gerçek kimliği bilinmeyen Nakamoto isimli kullanıcı, Ocak 2009’da ilk Bitcoin bloğunu ortaya çıkardı ve bu blok ona, 50 Bitcoin kazandırdı. Dijital para birimi olarak dikkatleri üzerine çeken Bitcoin, yeni nesil bir dijital ödeme altyapısı olarak öne çıkıyor. 

Bitcoin, blokzincir teknolojisi içinde yer alıyor. Blokzincir alışılagelmiş merkezi kontrol kalıplarını kırıyor ve merkeziyetsiz bir yapı sunuyor. Blokzincir içindeki bilgiler, belli bir merkezde toplanmak yerine, sistem içinde dağınık halde bulunuyor. Blockchain sistemi nasıl çalışır sorusuna “peer- to-peer” protokolü yanıt veriyor. P2P şeklinde de tanımlanan bu ağ protokolünde, dijital imzalar zincir biçiminde peş peşe ekleniyor. Kriptografik yapıya sahip olan bu zincirler, kendi aralarında doğrulama yaparak çalışıyor. 

Blockchain sistemi nasıl çalışır sorusu, sistemi daha iyi anlamak için önemli. Kayıtlar ve bloklardan oluşan blokzincir, bir kayıt sistemi gibi de faaliyet gösteriyor. Blockchain bloklardan oluşurken, blokları da kayıtlar yani veriler meydana getiriyor. 

Yepyeni bir teknoloji olan blockchain; merkezi güven gerektiren sistemler için bir alternatif sunuyor. Halihazırdaki tek merkeze tabi olan sistem, tüm dünya tarafından sorgulanıyor ve problem olarak algılanıyor. Sistemin daha verimli çalışmasını ve değerli varlıkların daha güvenilir bir sistem üzerinden transferini mümkün hale getirmeyi vadeden blockchain, birçok sektörü etkileyecek gibi görünüyor. 

Lojistikte Blockchain Teknolojisi

Blockchain teknolojileri lojistiği nasıl etkileyecek sorusu sektör çalışanları tarafından merak ediliyor. Lojistikte başarının standart hale gelmesi için taşınabilir malların yanı sıra farklı kanallardan gelen bilgilerin ve finansal işlemlerin de stabil bir akıcılıkta yürütülmesi gerekiyor. Farklı teknolojilerin tercih edildiği lojistik sektöründe; dünya çapında rahatsızlık yaratan bir şeffaflık problemi var. Tedarik zincirinin işleyişinde pek çok parça bulunuyor. Zincirin halkaları tamamlanırken; ürünlerin yola çıktığı noktadan varış noktasına ulaşana kadarki takibi zor hale gelebiliyor. Bu da ticaret sırasında anlaşmazlıklara neden olabiliyor. Lojistik sektörü bu noktada blockchain teknolojisinden yararlanabilir. Çünkü blockchain ağ içindeki tüm kullanıcıların birbirlerine güvenme zorunluluklarını ortadan kaldırıyor. Blockchain; lojistik zincirindeki paydaşların aynı anda şeffaf veriye ulaşmasını sağlayabilir ve muhtemel anlaşmazlıkları engelleyebilir. 

Lojistikte blockchain teknolojisi kullanılarak; hataya yer verilmeyen ve otomatik işleyen sistemler kurulma olasılığı bulunuyor. Tedarik zincirinin bu sade hali, maliyet kalemlerinin azalmasını sağlayabilir. Lojistiğin sürdürülebilir olması açısından da avantajlı görünen blockchain teknolojisi, finansal ve fiziksel hareketleri kolaylaştıracak gibi görünüyor. Blockchain tabanlı yenilikçi lojistik; iş modellerinin güncellenmesine ve modernleşmesine de katkı sağlayabilir. 

Blockchain Üzerinden Lojistik Nasıl Sağlanır?

Blockchain; Bitcoin ile popüler hale gelmiş olsa da Ethereum sunduğu kullanım alanı ile dikkat çekiyor. Ethereum; akıllı sözleşmeleri geliştirmesi ile tanınıyor. Bu sözleşmelerde yazan kurallar çerçevesinde de aksiyon alabilmenin önünü açıyor. Ethereum’un sunduğu uygulamalar; merkezi sunucuları devre dışı bırakıyor ve herkesin eşit şekilde ulaşabileceği bir platform sağlıyor. Akıllı kontratlar; lojistik alanında kullanılarak, sevkiyat sırasında yapılan tüm işlemleri otomatikleştiriyor. Bu kontratlar, belirli programlama dilleri kullanılarak hazırlanıyor ve bağımsız Turing-complete dijital makinesinin tanımlayabildiği bir barkod haline geliyor.  Turing-complete terimi, “Turing tamlığı” kavramı ile karşılık buluyor. Turing-complete nedir sorusunun en yalın cevabı şu şekilde ifade edilebilir; Blockchain’de kullanılan bir program dili, Turing tamlığını sağladığını söylüyorsa; bu olası tüm hesaplama işlerini yapabileceği anlamına geliyor. Bu da Turing tamlığının önemini ortaya koyuyor. Çünkü Turing makinesi ile yapılamayan hesaplar hiçbir makine ile yapılamıyor.

Akıllı kontratlar lojistik faaliyetlerin, blockchain üzerinden görüntülenmesini oldukça kolay hale getiriyor. Görüntülenmesi ve doğrulanması kolaylaşan anlaşmalar, hem hataların hem de gecikmelerin azalmasını sağlıyor. Lojistikte; izlenebilir olmak güven duygusunu da artırıyor. Blockchain teknolojisinin sunduğu şeffaflık ve izleme kolaylığını, nesnelerin internet teknolojisinin desteği ile tamamlıyor. Bu sayede tedarik zincirinde yer alan ürünlerin, tüm aşamaları takip edilebiliyor ve ürün adresine teslim edildiğinde otomatik olarak sisteme yansıyor. 

Blockchain üzerinden sağlanan lojistik ile bir yandan ürünlerdeki spekülatif fiyat artışlarının önüne geçilirken, bir yandan da erken uyarı sistemi ile ürünlerin ziyan olması engellenebiliyor. 

Lojistikte Blockchain Kullanmanın Faydaları

Lojistikte blockchain kullanmak; taraflar açısından birçok fayda sağlıyor. Müşteri açısından kaygıyı ortadan kaldıran blockchain, pratik bir takip sistemi sunuyor. Elde edilen memnuniyetin yanı sıra zincirin işleyişi sırasındaki maliyetler de azalıyor. Blockchain; hizmette sürdürülebilir bir standart oluşmasına katkı sağlıyor. Lojistikte blockchain kullanmanın avantajları neler listeleyelim. 

Aracısız Tedarik Süreci

Tedarik sürecinin blockchain üzerinden işlemesi, aracıları da ortadan kaldırıyor. Böylece kullanıcılar; maliyet oranlarını düşürebilirken daha kaliteli ürüne ulaşabiliyor. Gıda güvenliğinin ve sürdürülebilirliğinin endişe uyandırdığı günümüz koşullarında; tedariğin şeffaf ve kaliteli hale gelmesi, geleceğin dünyası için de umut uyandırıyor. Merkezi bir aracıya ihtiyaç kalmaması, beraberinde daha özgür ve güvenilir bir sistem getiriyor. 

Şeffaf Lojistik

Ürünlerin konumlarının kolay tespit edilebiliyor olması da blockchain teknolojisinin sunduğu avantajlar arasında yer alıyor. Her aşamada takip edilebilir ürünler; hasar oluşumunu minimuma indireceği gibi beklenmedik gecikmelerin de yaşanmasını engelliyor. 

Kolay Etkileşim

Lojistik halkaları arasında yer alan taraflar, blockchain üzerinden süreç ile ile ilgili tüm bilgilere ulaşabiliyor. Otomatik izleme sistemi, takibin yanı sıra kayıt imkanı da sunuyor. Bu kayıtlar sistemde depolandığı için geriye dönük kontrol kolaylaşıyor. Böylece tüm aşamalardaki süreç hızlanırken, etkileşim üst seviyeye taşınabiliyor. 

Gümrük İşlemleri Sırasında Kolaylık

Dış ticaret işlemlerinde blockchain kullanımı potansiyel vadediyor. Dış ticaret söz konusu olduğunda evraklarda olabilecek değişimler ya da eksik belgeler sorun yaratabiliyor. Blockchain ile evrakların güvenli bir alanda, değiştirilemeyecek şekilde depolanabiliyor olması güven sağlıyor. Blockchain tabanlı lojistik sırasında hiçbir evrakta sahtecilik yapılamadığı gibi, bireysel herhangi bir suistimal de söz konusu olmuyor. Blockchain teknolojinin lojistik faaliyetlere entegre edilmesi; çoklu onay gerektiren süreçlerin daha hızlı ilerlemesine katkı sağlayacak gibi görünüyor. 

Ödeme Opsiyonu 

Tedarik zincirindeki ödeme seçenekleri konusunda alternatif olması, taraflar açısından avantaj sağlıyor. Farklı ödeme seçeneklerinin entegre edilebilmesi ile alıcılar istedikleri seçeneği değerlendirebilir.

Blockchain Teknolojisinin Lojistik Sektöründeki Geleceği

Blockchain teknolojisinin sunduğu avantajlar; blockchain ve lojistik sektörü kavramlarının, ilerleyen zamanda sık sık bir arada kullanılacağına işaret ediyor. Şu an için blockchain büyük oranda para birimleri ile gündemde olsa da yapılan araştırmalar kısa vadede birçok alanda daha aktif kullanılacağını gösteriyor. Dünya Ekonomik Forumu tarafından sunulan verilere göre; %58 oranında olan küresel gayri safi milli üretimin %10’unu 2025 senesinden önce blockchain içinde yer alacak.

Her ne kadar şu an için blockchain üzerindeki lojistik faaliyetler deneme aşamasında da olsa, bu denemeler yakın bir gelecek için umut vadediyor. Lojistik şirketlerinin sahip oldukları tüm bilgileri tek bir havuza aktarmaları ve müşterilerin de bu havuza eşit erişim imkanı bulunması, tüm sistemin daha hızlı ve güvenilir olmasına katkı sağlayacak. Etkileşim içinde olan tüm tarafların bilgiye kolay ve şeffaf erişim imkanı, sektörün ilerlemesine de faydalı olacaktır.

Bu ve bunun gibi konularda aklına takılan tüm ulaşım soruların için bizimle iletişime geçebilir, ihtiyaç duyduğun bilgilere uzman ekibimiz aracılığı ile ulaşabilirsin!

Kaynaklar:

• BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ, CİLT: 13, SAYI: 2, NİSAN 2020 167 Blok Zinciri Teknolojisi Literatür Makalesi/Review Article
• Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2020, C.25, S.3, s.343-356.LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE BLOK ZİNCİRİ TEKNOLOJİSİNİN KULLANILMASINA YÖNELİK BİR VAKA ANALİZİ İNCELEMESİ VE LOJİSTİK ŞİRKETİ UYGULAMASI