Uzun Yol Şoförlerinin Çalışma ve Dinlenme Süreleri

Hem yük taşımacılığında hem de yolcu taşımacılığında uzun yol yapılırken şoförlerin belirli bir araç kullanma süresi vardır. Şoförlerin yeterli düzeyde dinlenmesini amaçlayan bu sistem, seyir halindeyken uykusuzluğa bağlı olarak yaşanabilecek ihmal ve kazaların önüne geçilmesi için oldukça önemlidir. Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından oluşturulan sözleşme çerçevesinde, uzun yol şoförleri için dinlenme ve sürüş saatleri belirlenmiştir. Tır ve kamyonlar ile yapılan uzun yol sürüşlerinde ise tüm şoförlerin takograf üzerine dinlenme sürelerini kaydetmesi gereklidir. Güzergah üzerinde yapılan denetimlerde, takograf üzerindeki kayıtlar incelenmekte ve araç sürücülerinin ne kadar dinlendiği tespit edilmektedir. Aynı zamanda gelişen teknoloji ile birlikte sürücülerin dinlenme süreleri direkt olarak aracın navigasyon sistemi üzerinden de incelenmektedir. Peki, uzun yol şoförlerinin ne kadar dinlenmesi gereklidir?

Takograf Dinlenme Süreleri

Takograf dinlenme süreleri araç sürücülerinin güzergah boyunca hangi noktalarda dinlendiğinin ve dinlenme süresinin ne kadar olduğunun tespit edilmesi için kullanılmaktadır. Takograf üzerinde aracın belirli saat aralıklarında, hangi güzergahta bulunduğunun bilgileri yer almaktadır. Dinlenme süreleri ise yapılan yolculuğun türüne ve toplam yolculuk mesafesine göre değişiklik göstermektedir. Araç sürücülerinin toplam yol boyunca sürekli olarak belirli bir süre araç kullanmasına ve toplam gün boyunca ise minimum belirli bir saat dinlenmesine izin verilmektedir. 

Genel olarak bakıldığında ticari amaçlar ile yük taşımacılığı yapılan tır ve kamyonlarda (azami ağırlığı 3,5 tonun üzerindeki araçlarda) 24 saatlik yolculuk boyunca 9 saatten fazla araç sürmeleri yasaktır. Bununla birlikte şoförlerin devamlı olarak 4,5 saatten fazla araç kullanması da yasaklanmıştır. Bu kapsamda uzun yol şoförlerinin 24 saatlik süre diliminde en fazla 9 saat araç kullanmasına izin verilmekte ve bu 9 saat minimum 2 parça halinde kullanılmalıdır. 

Şoförlerin uzun yol sürüşlerinde çalışma sürelerinin yanı sıra haftalık ve aylık çalışma periyotlarındaki dinlenme süreleri de bu sözleşme çerçevesinde belirlenmiştir. Araca dair takograf üzerinde araç şoförü ya da şoförlerinin toplam çalışma süreleri ve dinlenme süreleri belirtilmelidir. Otobüs, kamyon ya da tır gibi araçlarda bulunan bu takograf cihazlarının sürekli olarak çalışır durumda bulunması gereklidir. Aynı zamanda araca dair takograf kayıtlarının 1 ay boyunca araç içerisinde tutulması gereklidir. 1 ayı aşan kayıtların ise 5 yıl süreye kadar aracın bağlı bulunduğu işletme içerisinde tutulması gereklidir. 

Takograf üzerinde yazan bilgiler hem aracın hem de araç şoförünün bilgilerini içermeli ve bununla birlikte yolculuk kayıtlarının da tutulması için kullanılmalıdır. Takograf üzerinde genel olarak aracın türü ve plakası, araç şoförlerinin adı, soyadı ve kimlik bilgileri, aracın çıkış yaptığı ve varış yapacağı yer bilgisi ile birlikte yolculuk gün ve saatlerinin yer alması gereklidir. Yük ya da yolcu taşımacılığı yapan firmaya ait yetkililerin, şoförlerin dinlenme ya da çalışma sürelerini aşmasını engellemesi kendi sorumluluklarındadır. Bu nedenle taşımacılık yapılacak aracın izlediği güzergah ve şoförlerin dinlenme süreleri de navigasyon ya da farklı cihazlar ile sürekli olarak takip edilmelidir. Bununla birlikte şoförlerin uzun yol şoförlüğü konusunda gerekli eğitimi alması ve kurallar konusunda bilgilendirilmesi de oldukça önemlidir. Şehirlerarası taşımacılık yapılacak durumlarda, aracın uğrayacağı duraklarda yedek şoförlerin beklemesi de zorunludur. Böylece şoförlerin dinlenme sürelerini daha verimli geçirmesi hedeflenmektedir. Tır, kamyon ya da otobüs gibi araçlar ile yük ve yolcu taşımacılığında çalışma saatlerinin yanı sıra dinlenme sürelerine de dikkat edilmelidir. Bu araçlar ile yapılan taşımacılık işlemlerinde, uzun yol şoförlerinin toplam dinlenme süreleri ve tatil süreleri ise aşağıdaki gibi belirlenmiştir. 

Şoförlerin Çalışma ve Dinlenme Süreleri

Uzun yol şoförlerinin çalışma saatleri, Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından hazırlanan 153 Nolu Sözleşme ile belirlenmiştir. Uzun yol şoförlerinin toplam araç kullanma süreleri üzerine yapılan düzenlemeler genel olarak ticari amaçla yük ve yolcu taşımacılığı yapılan durumlar için geçerlidir. Yük ve eşya taşımacılığı yapılan yolculuklar için aracın azami ağırlığının 3,5 tondan yüksek olması gereklidir. Yolcu taşımacılığında ise araç şoförü dahil araç içerisinde 9 kişiden daha fazla kişi var ise şoförün dinlenme ve çalışma saatleri üzerine belirtilen süre sınırlarına uyması gereklidir. 

Genel olarak bakıldığında uzun yol şoförlerinin 24 saatlik herhangi bir zaman diliminde toplamda 9 saatten fazla araç kullanmaması gereklidir. 9 saatlik bu araç kullanma süresinde ise kesintisiz olarak 4,5 saatten daha fazla araç kullanılmamalıdır. Araç kullanma sürelerinin yanı sıra şoförlerin dinlenme ve tatil sürelerine de çeşitli düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda araç sürücüleri en fazla 6 gün boyunca kesintisiz olarak çalışabiliyor. 6 günlük çalışma süresinden sonra haftalık olarak 1 gün izin yapılmalıdır ve bu izin süresi minimum 24 saat olmalıdır. Uluslararası yolcu taşımacılığında ise şoförler 12 gün boyunca araç sürme hakkına sahiptir. Ancak 12 günlük sürecin ardından 48 saatlik tatil yapılmalıdır. 

Dinlenme süreleri, uzun yol şoförlerinin en çok dikkat etmesi gereken noktalardan bir tanesidir. Şoförün dinlenme sırasında başka bir işle meşgul olmaması, dinlenme sırasında araç içerisinde, feribotta ya da trende bekleniyorsa bu dinlenme değil mola olarak değerlendirilmelidir. 24 saatlik süre içerisinde araç şoförünün en az 11 saat boyunca kesintisiz şekilde dinlenmesi gereklidir. 11 saatlik bu dinlenme süresi içerisinde şoförün 8 saati direkt olarak kesintisiz şekilde kullanması gereklidir. Ancak kalan 3 saat şoförün kendi tercihine bağlı olarak bir ya da iki farklı parça şeklinde de değerlendirilebilir. Ancak dinlenme süresinin parçalara ayrılması halinde toplam dinlenme süresi 12 saate çıkartılmalıdır. Acil durumlar söz konusu olduğu zamanlarda ise şoförlerin günlük 11 saatlik araç kullanma sürelerini 9 saate düşürme hakları vardır. Ancak 9 saatlik bu süre, haftada en fazla 3 gün boyunca kullanılmalıdır. 

Aracın iki şoför ile sürülmesi durumunda ise şoförlerin çalışma ve dinlenme süreleri birbirine göre düzenlenmelidir. Aracın iki şoförle kullanıldığı durumlarda, toplam 30 saatlik bir zaman dilimi içerisinde tüm şoförlerin kesintisiz şekilde en az 8 saat boyunca dinlenmiş olması gereklidir. Şoförlerden birinin aracı kullanırken diğerinin araçta dinlenmesi gereken durumlarda, dinlenecek şoförün uyuyacağı bölüm özel dinlenme yeri olarak düzenlenmelidir. Yatağın rahat uyumaya elverişli olması ve tır içerisindeki bu bölmenin uyumak için özel olarak yapılmış olması gereklidir. Bununla birlikte araç seyir halindeyken dinlenmenin yanı sıra park yerinde, garajda ya da aracı park ettikten sonra yerleşim yerlerinde de dinlenilebilir. 

Tır ve kamyonun feribot ya da benzeri taşıma araçlarında taşınması gereken durumlarda ise şoförler haftada bir kereyi geçmeyecek şekilde günlük dinlenme sürelerini kesintiye uğratabilirler. Ancak günlük dinlenme süreleri arasında geçen sürenin mümkün oldukça az olması gereklidir. Şoförlerin dinlenme süreleri gümrük işlemleri de dahil olmak üzere gemiye ya da feribota binmeden önce ya da gemiden indikten sonra 1 saati aşmamalıdır. Dinlenme süresinin kesintiye uğraması durumunda sürenin 2 saat uzatılması gereklidir. 

Bu ve bunun gibi konularda aklına takılan tüm ulaşım soruların için bizimle iletişime geçebilir, ihtiyaç duyduğun bilgilere uzman ekibimiz aracılığı ile ulaşabilirsin!