Parsiyel Taşımada Hasarlanma Nedir?

Parsiyel taşımacılığı, bir veya daha fazla alıcı tarafından farklı firmalardan sipariş edilen malların, birleşmiş yük halindeki taşıma süreci olarak tanımlanıyor. Yük teslimatı genellikle deniz, demiryolu, karayolu ve havayolu ile gerçekleşiyor. Bu durumda alıcıları farklı olan mallar, aynı konteyner veya vagonun içinde taşınabiliyor. Günümüzde lojistik sektörünün yaşadığı hızlı değişim ve ihtiyaç sahiplerinin talep ve beklentilerinin farklılaşması, esnek çözümlerin geliştirilmesini beraberinde getiriyor. Parsiyel taşımacılık ise müşterilerin beklentilerinin en uygun şekilde karşılanabilmesi için geliştiriliyor. Parsiyel taşımacılık, en genel tanımıyla bir ya da birden fazla alıcı tarafından ve farklı firmalardan sipariş edilen ürün ya da malların tek ve birleştirilmiş yük halinde taşıma sürecini kapsıyor. 

Parsiyel taşımacılıkta, alıcıları farklı olan mal ya da ürünleri aynı taşıma aracı (konteyner, uçak, tır, kamyon, kamyonet veya vagon) içinde taşınabiliyor. Böylece aynı güzergahta yer alan birbirinden farklı müşterilerin eşya, ürün ya da yükleri, aynı taşıma aracı ile teslim edilebiliyor. Parsiyel taşımacılık sayesinde lojistikte zamandan tasarrufun yanı sıra yol masrafları da daha uygun hale geliyor. Parsiyel taşımada hasarlanma meydana gelmemesi ve güvenli bir şekilde teslim edilmesi oldukça önem taşıyor. Ürünün güvenli teslim edilmesi ise lojistik şirketinin sorumluluğunda olduğu için yükleme aşamasında ve sonrasında dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunuyor. 

Parsiyel Taşımanın Sevkiyat Süreci

Lojistik firmaların büyük depolarında, nakliye araçlarına yükleme yapılmadan önce sevkiyatın planlanması önem teşkil ediyor. Planlama yapılırken; sevk edilecek ürünlerin hangi araçlara, hangi sıra ile yükleneceğinin planlanması ve bu planların talimat haline getirilerek yükleme ve elleçleme elemanlarına bildirilmesine dikkat ediliyor. Araçlara yükleme yapılmadan önce, yükleme ile ilgili bir plan çıkarılması gerekiyor. Bu plan, satış siparişlerine göre araç/konteyner yüklemesinin en uygun şekilde gerçekleştirilmesini sağlıyor. Yükleme planı; gelişmiş depo organizasyonlarında, aracın ya da konteynerin görüntüsünün üç boyutlu olarak bilgisayar ekranına yansıtılması ile yapılıyor. Yüklenecek aracın en, boy, yükseklik gibi bilgileri, taşınacak olan ürünün ya da ambalajının ölçüleri ile karşılaştırılarak en uygun yükleme planı ortaya çıkarılıyor. Bilgisayar yardımıyla oluşturulan yükleme planı bilgileri yüklemeyi koordine eden depo elemanına ulaştırılarak, forklift kullanıcısının ya da elleçleme elemanlarının yükleme planına uygun olarak yükleme yapması sağlanıyor. Yükleme planında bulunması gereken unsurları şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Ürüne ve ambalajına ait bilgiler (en, boy, yükseklik, ağırlık vb.)
• Ürünün yapısal özelliği (katı, sıvı vb.)
• Araca ait bilgiler (en, boy, yükseklik, aks sayısı, istiap haddi vb.)
• Ürünün ve ambalajının çevrilebilme özelliği
• Üzerine başka bir ürünün konulma izni
• Sevkiyat sırasında müşteri/tedarikçi önceliği
• Palet ve kutu maliyetleri

Parsiyel Taşımada Yükleme Sürecinin Önemi

Sevkiyat planı hazırlandıktan sonra ürünlerin yükleme aşamasına başlanıyor. Taşıma sırasında hasarın oluşmaması için yüklemeler lojistik firma yetkilisi nezaretinde yapılıyor. Ürünlerin yükleme aşamasında ve sevkiyat sırasında hasar almaması için şu konulara dikkat etmeli.

• Taşınacak eşya, doğru araca yüklenmeli. Bunun yanı sıra, müşteriye sevk edilene kadar depo içinde özenle korunmalı ve etiketlenmeli.
• Bir arada bulunması sakıncalı olan ürünler aynı araca yüklenmemeli.
• Yırtılmış veya hasar görmüş çuval, kağıt torba, paket vb. eşyalar için gerekli  durumlarda ambalaj değişikliğine gidilmeli veya hasarlı yerler onarılmalı.
• Çuval ve paketler doğrudan aracın kasası ile temas etmemeli, altlarına teması engelleyecek cisimler konulmalı veya paletle yükleme yapılmalı.
• Paketler tek sıra hâlinde aracın tabanına yüklendikten sonra, üzerine başka bir  yükleme yapılacak ise, yükleme yapılmadan önce tabandaki paketlerin üzerine kontrplak veya strafor konulmalı ve bundan sonra yükleme yapılmalı.
• Mümkün olduğunca ağır ambalajlı ürünler alt sıralara, hafif olanlar ise üste gelecek şekilde yükleme yapılmalı.
• Plastik ambalajlar ile ahşap ambalajlar, ürünün müsaade edilen istif hadlerine göre üst üste konulmalı.
• Eşyaların yüklenmesinde ambalaj ağızlarının yukarıya gelmesine özenle dikkat edilmeli.
• Aracı yüklemeden önce isim ve miktar kontrolleri, diğer tüm eşya çeşitlerinde  olduğu gibi yükleme sorumlusu tarafından yapılmalı.
• Teneke ambalajların yüklenmesinde sıralar arasına karton, kontrplak veya strafor  konulmalı, ambalajların birbirine temas etmesi önlenmeli.
• Soğuktan etkilenebilecek eşyalar kış aylarında araç kasasının orta kısmına yüklenerek soğuğun etkisi en aza indirilmeli.
• Ürünlerin araç ya da konteyner içine yerleştirilmesi sırasında yükleme planına bağlı kalınmasına özen gösterilmeli.
• Ürünler ağırlık ve hacimlerine göre araç içine eşit ölçülerde yerleştirilmeli, böylece aracın daha güvenli ve daha süratli seyretmesi sağlanmalı.
• Bazı eşyalar müşteri talepleri göz önüne alınarak paletli olarak sevk edilmeli.
• Sevkiyat rotasına göre, öncelikli olarak müşterilere teslimi yapılacak ürünlerin  yükleme sırasında ön bölümlere yerleştirilmesine dikkat edilmeli.
• Sevkiyatı yapılacak ürünlerin, ambalajlarının temizliğine, etiketlerinin doğru ve  yapışmış olmasına titizlikle dikkat edilmeli.
• Ürünlerin üstlerinin kapatılacağı brandanın temiz olmasına ve yırtık, delik gibi ürüne zarar verebilecek kusurunun olmamasına dikkat edilmeli.
• Aracın, eşyanın yüklenmesine uygunluğu kontrol edilmelidir. Treyler içinde toz, ıslaklık, tavanında delik ve yırtık olmamalıdır. Uygun olmayan araçlar, uygun olanları ile  değiştirilmeli veya aksaklıkları giderilmeli.
• Kolili veya paletli yüklerde malların sürtünmesini ve çarpmasını önlemek amacıyla koli ve palet araları tel, ahşap malzeme veya kartonla sıkıştırılmalı.
• Araç hacminden daha az miktardaki yükler için hava yastıkları kullanılmalı.
• Lojistik firma yüklemenin uygunluğunu denetlenmeli, aksaklıkları düzeltilmeli.
• Yükleme kalifiye elemanlar tarafından gerçekleştirilmeli.
• Araç içi istiflemeye özen gösterilmeli, taşıma sırasında düşme, çarpma ve sürtünmeden kaynaklanan bir hasarın olmaması için önlemler alınmalı.
• Aracın mühürlemesi yüklemeden sonra gönderici ve lojistik firma tarafından yapılmalı.

Parsiyel Taşımada Hasarlanmaya Karşı Önlemler

Parsiyel taşımacılıkta yüklemenin sağlıklı yapılmaması durumunda ürünler hasar alabiliyor. Parsiyel taşımacılık sırasında yolun engebeli ya da hava koşullarının zor olması nedeniyle araçta yaşanan sarsılma ürünlerin hasar görmesine neden olabiliyor. Bu hasarlanmayı engellemek için yükleme sırasında yukarıda belirttiğimiz önlemlerin yanı sıra ürünler için kullanılacak işaretlemeler sevkiyatın güvenle teslim edilmesini sağlıyor. Nakliye araçlarına yüklenecek olan ürünlerin yapısal özelliklerine göre ambalajlarının üzerine yapıştırılacak semboller farklılık gösteriyor. Bu semboller ürünlerin hangi şartlarda muhafaza edileceğini, ne şekilde yükleneceğini, yükleme ve boşaltma sırasında uyulması gereken yöntem ve kuralları da belirliyor. Ambalajlamada kullanılan işaretleme “Uluslararası Standartlar Örgütü” tarafından  (ınternational standards organization: ISO) belirlenerek ISO 780 olarak yayınlanmış daha sonra revize edilerek ISO 7000 olarak kabul edilmiştir.

Ambalaj Sembolleri ve Anlamları

Nakliye araçlarına yüklenecek olan ürünlerin yapısal özelliklerine göre ambalajlarının üzerine yapıştırılacak semboller şöyle listelenebilir:

1. “Kırılabilir” İşareti

 Aslında tüm ürünler, taşınma esnasında hasar görebiliyor. Ambalajın kullanılması ise  ürünleri bu hasarlara karşı koruyor. Bu yüzden bir ambalaj, 75 cm yükseklikten sert bir  zemine düştüğünde uğrayacağı şoka karşı ürünü koruyucu nitelikte olmalı. Kırılabilir işareti; cam ürünlerde, hassas elektronik ve tıbbi cihazların ambalajlarında kullanılmalı.

2. “Bu Yönde” İşareti

“Bu yönde” işareti “Bu tarafı yukarıya gelsin” şeklinde de yorumlanıyor. İki ok işaretinden oluşan bu sembol, ambalajın dikey olarak hangi yönde konulması gerektiğini gösteriyor. Ambalajın karşılıklı  olarak her iki tarafına yapıştırılır. 

3. “Nemden Koruyun” İşareti

Yükleme, taşıma, boşaltma ve depolama sırasında suyla teması sakıncalı olan, ıslanma  durumunda zarara uğrayabilecek ürünleri ifade ediyor. Siyah zemin üzerine beyaz açık şemsiye ile gösteriliyor.

4. “Sıcaklık Sınırı” İşareti

Sıcaklıkla ilgili bu sembol yeni kabul edilmesine rağmen birçok üründe kullanılıyor. Taze ürünlerin kalitesinin muhafaza edilmesi için gerekli sıcaklık derecesini gösteriyor. Maksimum ve minimum ısı derecesi termometre resminin iki yanına basılmalı.

Parsiyel taşımada hasarlanmanın önüne geçebilmek adına başvurulabilecek pek çok yöntem bulunuyor. Bu yöntemlere dikkat ederek, güvenli taşıma yapmak mümkün oluyor.