Navlun Sözleşmeleri Nedir? & Türleri Nelerdir?

Uluslararası lojistik sektöründe sıklıkla kullanılan terimlerden birisi de navlun ve navlun sözleşmeleridir. Navlun sözleşmeleri, deniz taşımacılığında bir tarafın eşyalarının taşınması karşılığında diğer tarafa ücret ödeneceğini gösteren sözleşmelere verilen genel isimdir. Farklı taşımacılık ya da ödeme seçeneklerine göre oluşturulan birkaç farklı navlun sözleşmesi bulunmaktadır. Navlun sözleşmeleri ile yapılan taşımacılıklarda, gemi taşımacılığı için ödenen ücrete ise navlun adı verilmektedir. Peki, navlun sözleşmesi nedir ve bu sözleşmenin türleri nelerdir?

Navlun Sözleşmesi Nedir?

Navlun sözleşmesi, denizyolu taşımacılığında karşımıza sıklıkla çıkan terimlerden birisidir. Navlun sözleşmeleri, bir tarafın eşyalarının taşınması karşılığında diğer tarafa ücret ödeneceğini belirten sözleşmelere verilen genel isim olarak belirtilmektedir. Navlun sözleşmeleri, gemi taşımacılığında ithalatçı ya da ihracatçı firmanın eşyalarının gemi ile taşınacağını ve bu taşımacılık işi için bir ücret ödeneceğini belirtmektedir. Navlun sözleşmeleri kapsamında taşımacılık yapan firma ya da gemiye ödenen taşımacılık ücretlerine ise navlun adı verilmektedir. Navlun ödemesinin taşımacılık ücreti yanında bir diğer kullanım alanı ise ithalat ve ihracat işlemlerinde eşyaya uygulanacak gümrük vergisinin hesaplanmasıdır.

Navlun sözleşmeleri özellikle günümüz şartlarında kıtalar arasındaki ticaretin ciddi şekilde artması ile önem kazanmaya başlıyor. Denizyolu ile yapılan taşımacılıklarda, çok daha yüksek kapasiteli yüklerin tek bir gemi ile toplu şekilde taşınması, deniz yolunu oldukça popüler hale getiriyor. Denizyolu üzerinden gerçekleşecek olan tüm taşımalar için ise ithalatçı ya da ihracatçı firma ve gemi işletmecisi ya da lojistik şirketi arasında navlun sözleşmesi oluşturulmaktadır. Navlun sözleşmeleri, eşya transferinin tüm detaylarını içerdiği için hem taşınan eşyaların güvenliği hem de taşıyıcı firmanın alacağı ödemeler açısından oldukça önemlidir. Navlun sözleşmeleri, belirli şartlar kapsamında farklı kategoriler altında incelenmektedir. Her navlun sözleşmesi oluşturulurken belirli kurallar çerçevesinde hareket edilmeli ve deniz hukukuna aykırı maddeler yer almamalıdır. Oluşturulan sözleşmelerde, ülkeler arası anlaşmaların da hakimiyeti olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Navlun Sözleşmelerinde Taraflar Nelerdir?

Tüm sözleşmelerde olduğu gibi navlun sözleşmelerinde de sözleşmenin iki farklı tarafı bulunmaktadır. Navlun sözleşmelerinin yukarıdaki tanımından da anlaşılabileceği gibi bu sözleşmelerin bir tarafı taşıyan diğer tarafı ise taşıtan firmadır. Her ne kadar sözleşme taşıyıcı firma ve gönderici firma arasında gerçekleşiyor olsa da sözleşmelerin en önemli parçalarından birisi de yükleten ve gönderilen eşyadır. Navlun sözleşmelerindeki taşıyan ve taşıtan haricindeki taraflar ve bu tarafların sorumlulukları ise şu şekilde ifade edilebilir:

• Yükleten: Oluşturulan navlun sözleşmesine göre belirli bir limandan diğerine taşınması taahhüt edilen eşyaları, taşıyıcı firmaya ait gemiye ya da direkt olarak taşıyıcı firmaya teslim eden kişi ya da firma olarak ifade edilmektedir. Gönderen kişi direkt olarak eşyaları taşıtan kişi olabileceği gibi, sözleşmenin bir tarafı olmayan üçüncü bir firma ya da kişi de olabilir. Gönderen ve taşıtan farklı kişiler ise bu iki kişi ya da firma arasındaki bağlantı, navlun sözleşmesinde hukuki açıdan önemli değildir.
• Gönderilen: Eşyaların varış limanında, bu eşyaları teslim alacak olan kişi veya firma olarak ifade edilmektedir. Eşyaların limandan kim tarafından alınacağı, navlun sözleşmesi üzerinde belirtilmelidir. Belirtilmemiş ise eşyalar ile birlikte transfer edilen konşimento üzerinde yer alan alıcı tarafından bu eşyalar teslim alınabilir. Gönderilen, navlun sözleşmelerinde zorunlu olmayacağı için taşıma sırasında ya da sonrasında bir gönderilen tayin edilebilir. Gönderilen ifadesinin yer almadığı en yaygın örnekler arasında açık denize atılacak olan eşyalar verilebilir.

Navlun Sözleşmelerinin Türleri

Navlun sözleşmeleri, sözleşme kapsamına ya da ödeme şekillerine göre farklı kategorilerde incelenmektedir. Günümüzde, tüm denizyolu gönderilerinde eşya transferleri için kullanılan 2 farklı navlun sözleşmesi türü bulunmaktadır. Navlun sözleşmelerinin türleri genel olarak Çarter sözleşmeleri ve Kırkambar sözleşmeleri olarak adlandırılmaktadır. Bu sözleşmelerin tüm kapsamları ve sözleşmelerin hangi durumlarda kullanılacağı ise aşağıdaki şekilde verilmektedir.

• Çarter Sözleşmeleri: Eşya transferi sırasında taşınması istenilen eşyalar için geminin bir kısmının ya da tamamının firma tarafından kiralandığı taşıma şekilleri için Çarter Sözleşmeleri oluşturulması gereklidir. Bu taşımanın gerçekleşebilmesi için gemi sahibi ya da taşıyıcı firmanın kullanacağı geminin bir bölümü gönderici firma tarafından kiralanmalıdır. Gönderilen eşyaların miktarının Çarter Sözleşmeleri için bir önemi bulunmamaktadır. Sözleşmenin oluşturulması için gereken tek şart, taşınacak eşyaların direkt olarak parça taşıma ücretlerinin ödenmesi yerine, gemiden belirli bir alan ya da geminin tamamının kiralanmasıdır.

Taşıma sırasında geminin tamamının kiralanması durumunda oluşturulması gereken sözleşmeye ‘’Tam Çarter Sözleşmesi’’ adı verilmektedir. Ancak bu geminin sadece bir bölümü gönderici firma tarafından kiralanıyor ise bu durumda oluşturulması gereken sözleşmeye ‘’Kısmi Çarter Sözleşmesi’’ adı verilmektedir.

Çarter sözleşmesi oluşturulurken yukarıda verilen sözleşmeler dışında, geminin kullanımına bağlı olarak da farklı sözleşmeler oluşturulabilmektedir. Geminin eşya taşımacılığı yerine yolcu taşımacılığı için kiralanması durumunda tam ya da kısmi çarter sözleşmesi yerine ‘’Yolculuk Çarteri’’ adlı sözleşme imzalanmalıdır. Bu sözleşme, gemide yolcu taşınması için belirli bir alanın kiralanması söz konusu ise geçerlidir. Aynı zamanda geminin bir bölümünün eşya taşıması için tek sefer için olmak yerine belirli bir zaman periyodu için kiralanması halinde, ‘’Zaman Çarteri Sözleşmesi’’ oluşturulur. Bu sözleşme, geminin bir kısmı ya da tamamının belirli bir zaman periyodu için kiralanması durumunda geçerlidir.

• Kırkambar Sözleşmeleri: Gemi taşımacılığı sırasında eşyaların taşınması için geminin bir bölümünün ya da tamamının kiralanmadığı, bunun yerine sadece taşınması istenen eşyaların kapsamına göre bir ücret ödendiği taşımalar için kırkambar sözleşmeleri oluşturulmaktadır. Bu taşımalarda eşyaların kapladığı alan kiralanmaz, bunun yerine taşıma firması ya da gemi sahibi ile yapılan anlaşma ile sadece eşyaların miktarına göre bir ücret ödenmesi kararlaştırılır. Bu taşıma yönteminde, bir mal ya da mal partisi, belirli bir ücret karşılığında taşınır. Ancak taşınan bu eşyalar için gemi üzerinde belirli bir alanın kiralanması gerekmez.

Navlun Sözleşmeleri için Gerekli Şartlar Nelerdir?

Her taşımacılık yönteminde, gönderici firma ve taşıyıcı firma arasında çeşitli sözleşmeler gerçekleştirilmektedir. Denizyolu taşımacılığında karşımıza çıkan navlun sözleşmelerinde ise oluşturulacak sözleşmelerin geçerliliğinin olması için belirli şartların yerine getirilmesi gereklidir. Bu şartlar genel olarak şu şekilde belirtilmektedir:

• Navlun sözleşmelerinin oluşturulabilmesi için eşya taşımacılığı deniz yolu ile gerçekleştirilmelidir.
• Navlun sözleşmelerinde bahsi geçen tüm eşyaların taşınacağı taahhüt edilmiş olmalıdır. Bu taşımalar gemi sahibi ya da taşıyıcı firma tarafından üstlenilmektedir.
• Sözleşmede bahsi geçen yük, taşıyıcı firmanın ya da gemi sahibinin egemenliği altına girmemelidir. Bunun yerine eşyalar sadece taşınması için bu firmaya teslim edilmelidir. Eşyalar gemiye yüklendikten sonra, varış limanına indirilene kadar taşıyıcı firmanın sorumluluğu altındadır. Bu süreçten sonra eşyalar gönderilen tarafından teslim alınır ve karayolu üzerinden belirtilen adrese teslim edilir.
• Eşya taşınması için taşıyıcı firma ya da gemi sahibine belirli bir navlun bedeli ödenmelidir. Navlun bedeli, kırkambar sözleşmesi olarak tahsis ediliyor ise bu eşyaların toplam miktarı ya da alanı gibi çeşitli parametrelere bağlı olarak ücretlendirme gerçekleştirilir. Ancak Çarter sözleşmesi kapsamında yapılan navlun sözleşmelerinde navlun bedeli gemi üzerinde kiralanan toplam alan göz önünde bulundurularak tahsis edilmektedir. Navlun bedeli bu sözleşmelerde kiralanan belirli alan ya da geminin tamamı şeklinde değişiklik gösterebilir.

Bu ve bunun gibi konularda aklına takılan tüm ulaşım soruların için bizimle iletişime geçebilir, ihtiyaç duyduğun bilgilere uzman ekibimiz aracılığı ile ulaşabilirsin!