Gümrük Vergisi Nedir? Gümrük Vergisi Oranları Nasıl Belirlenir?

Gümrük vergisi, tüm ithalat ve ihracat işlemlerinde gümrüklerde işlem gören ürünlere uygulanan vergi uygulamalarının genel ismi olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye gümrük sınırlarından ithalatı ya da ihracatı gerçekleştirilecek olan tüm ürünlere, Gümrük Kanunu içerisinde belirtilen oranlara göre gümrük vergisi uygulanmaktadır. Özellikle uluslararası ticaret sektörüne yeni giriş yapan firmaların en büyük sorularından bir tanesi olan ‘’Gümrük vergisi nedir?’’ sorusu da bu noktada büyük bir önem taşıyor. Peki, gümrük vergisi ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir?

Gümrük Vergisi Nedir?

Gümrük vergisi, 4458 sayılı Gümrük Kanunu içerisinde belirtilen ve ithalat ya da ihracat işlemlerinde Türkiye gümrük sınırlarında tüm ürünlere uygulanan bir vergi uygulamasıdır. İthalat ve ihracat işlemlerinin tümünde, ürün grubuna göre tüm eşyalara uygulanacak olan vergi oranları, bu kanun içerisinde belirtilmektedir. Gümrük Kanunu’nun Madde 3/8’i direkt olarak gümrük vergilerini ve bu vergi oranlarını açıklamak için yer almaktadır.

Gümrük vergilerinin hesaplanmasında genel olarak baz alınan kriter, ürünün yer aldığı kategori, ürün içeriği ve ürün bedelidir. Ürün bedelinin belirli bir tutarı geçmesi ya da geçmemesi durumunda ürünlere uygulanacak gümrük vergisi oranları da değişiklik göstermektedir. Gümrük vergileri genellikle her yıl Aralık ayında güncellenerek yeniden düzenlenmektedir. Bu nedenle uluslararası ticaret sektöründe sürekli olarak ithalat ya da ihracat gerçekleştiren firmaların, Aralık ayı içerisinde yenilenen gümrük vergisi oranlarını da yakından takip etmesi gereklidir. Gümrük vergisi oranları ise aşağıda verilen şekilde ürün grupları ve ürün bedellerine göre hesaplanmaktadır.

Gümrük Vergisi Oranları

Gümrük vergisi oranları hesaplanırken, ithalat ve ihracat işlemlerine göre farklı yöntemler kullanılmaktadır. İthalatı gerçekleştirilen ürünlerin gümrük vergilerinin hesaplanmasında kullanılan yöntem, Eşya ya da eşyaların toplam bedeli, uluslararası taşıma bedeli (Navlun) ve eşyaların sigorta bedellerinin üzerinden hesaplanmaktadır. Tüm ticari ithalat işlemlerinde, gümrük tarifesinde yer alan oranlar kullanılmaktadır.

Gümrük vergisi oranları hesaplanırken, genel olarak baz alınan kriter eşyaların toplam bedelidir. Toplam bedeli 1.500 Euro’yu geçmeyen; posta ya da hızlı kargo ile gönderilmiş olan eşyalar ile birlikte kişisel kullanıma özel olarak alınan kitap ya da diğer basılı yayın eşyaları ve yolcuların kendisi ile birlikte getirdiği ancak taşıma limiti aşılan eşyalar için gümrük vergisi oranları şu şekilde hesaplanmaktadır:

• Direkt olarak Avrupa Birliği’ne üye ülkelerden gelen ithalat ürünlerinde %18 gümrük vergisi,
• Diğer ülkelerden gelen ithalat ürünlerinde %20 gümrük vergisi
• Kitap ve diğer basılı yayın eşyaları için %0 gümrük vergisi
• Yukarıdaki durumlar haricinde Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli listede yer alan eşyalara ise yukarıdaki vergi oranlarına ek olarak %20 bir vergi daha uygulanmaktadır.

Yolcuların beraberinde gümrükten geçirmesi gereken eşyalara uygulanacak gümrük vergileri de yukarıdaki gümrük vergisi oranları dahilinde incelenmektedir. Ancak yolcunun kendisi ile birlikte getirdiği eşyaların, aşağıda verilen şartları yerine getirmesi gerekmektedir.

• İlgili eşyalar yolcu ile birlikte ya da başka bir ülkeden posta ya da hızlı kargo ile gelmiş olmalıdır.
• Yolcunun kendisi ile beraberinde getirdiği eşya, ticari miktar ya da mahiyet arz etmemelidir.
• Diplomatik ya da yolcunun beraberinde gelmeyen eşyaların ise maksimum 30 kg’lık ağırlık limiti bulunmaktadır. 30 kg’ın üzerindeki eşyalar için farklı vergi uygulamaları yapılmaktadır.

Yukarıda verilen şartlar, yolcuların kendisi ile birlikte ya da posta ve hızlı kargo ile getirdiği eşyaların, 1.500 Euro değer limiti çerçevesinde uygulanan bedellerdir. Yolcuların yanında getirdiği eşyaların toplam bedelinin 1.500 Euro’yu geçmesi halinde ise eşyalara farklı oranlarda gümrük vergisi uygulanmaktadır. Değeri 1.500 Euro’yu geçen eşyaların gümrük vergileri hesaplanırken ise mevcut olarak yürürlükte olan ve ithalat vergilerinde geçerli olan gümrük vergisi oranları kullanılmaktadır.

Yolcuların kendisi ile birlikte gümrüğe getirdikleri eşyaların değerlerinin belirtilmesi için farklı durumlarda farklı işlemler yürürlüğe girmektedir. Yolcuların, eşya bedellerini ibraz etmek için eşyanın satın alma fiyatını ifade eden fatura ya da fiş gibi belgelerin, yetkili gümrük birimlerine teslim edilmesi gereklidir. Eşya bedeli yolcu tarafından ibraz edilemiyor ise bu durumda eşya bedeli gümrük idaresi tarafından yapılan incelemeler ile belirlenmektedir.

Gümrük Vergisi Kodları

Gümrük vergisi kodları, farklı ürün kategorilerine göre uygulanan vergilerin türünü belirtmek için kullanılmaktadır. Farklı amaçlar için kullanılan ve farklı vergi türleri ile maliyetleri gösteren birçok gümrük vergisi kodu bulunmaktadır. Gümrük vergisi kodları genel olarak 2 ya da 3 haneli sayı şeklinde verilmektedir. Verilen bu kodlar, kodun açıklamasının çok daha kısa hale gelmesi için kullanılmaktadır. Örnek verecek olursak 22 numaralı gümrük vergisi kodu, 6552 s. Kanununa göre geç ödeme zammını temsil etmek için kullanılır. Türkiye gümrük idareleri tarafından kullanılan tüm vergi kodları ve bu kodların açıklamaları ise şu şekildedir:

Gümrük Vergi Muafiyeti Nedir?

Gümrük vergi muafiyeti, genel olarak ithalat ve ihracat işlemlerinde vergiden muaf tutulan ürün ve ürün gruplarını ifade etmektedir. Bu ürünlerin ithalat ve ihracat işlemlerinde, gönderici ve alıcı kişi ya da firmaların ek olarak vergi ödemesine gerek yoktur. Gümrük Vergisi Muafiyeti kapsamından yararlanabilecek olan tüm ürün ve ürün grupları, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda belirtilmektedir. Gümrük Kanunu’nun 167. maddesi direkt olarak gümrük vergi muafiyeti kapsamında değerlendirilen ürünleri ifade etmektedir. Bu madde kapsamına girmeyen ürünlerin vergi muafiyetleri için ise izlenmesi gereken tüm yollar BBK’nın 45. ve 112. maddeleri kapsamında Gümrük Muafiyet Tebliği’nde belirtilmektedir.

Yukarıda verilen gümrük muafiyeti durumlarının haricinde Türkiye ve başka bir ülke arasında gerçekleştirilen tüm anlaşmalar kapsamında da vergi muafiyet uygulamalarına gidilmektedir. Ülkeler ile yapılan anlaşmalar sonucunda, iki ülke de kendi aralarında gerçekleştirilecek olan ithalat ve ihracat işlemlerinde vergi uygulamasını kaldırarak, tüm ürünlerin ya da belirli bir ürün grubunun vergi muafiyeti kapsamında değerlendirilmesini sağlayabilmektedir. Yapılan anlaşmalar ile ortaya çıkan vergi muafiyeti durumuna verilebilecek en güzel örnek, A.TR dolaşım belgesine sahip ürünlerin değerlendirilmesidir. A.TR dolaşım belgesine sahip olan ürünlerin ithalat ve ihracat işlemlerinde gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaktadır.

Gümrük Vergileri Hangi Kanallar Üzerinden ve Nasıl Ödenir?

Gümrük vergisinin ödenmesi için firma ve kişilerin tercih edebileceği farklı birçok ödeme kanalı bulunmaktadır. Gümrük Beyannamesinde belirtilen tüm vergiler, direkt olarak beyannamenin bağlı olduğu Gümrük Saymanlık Müdürlüğüne ödenebileceği gibi gümrükler tarafından yetkilendirilen kamu bankalarına da ödenebilmektedir. Günümüzde Ziraat Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Emlak Katılım Bankası, Vakıf Katılım Bankası, Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O ve Türkiye Halk Bankası üzerinden gümrük vergisi ödemeleri gerçekleştirilebilir.

Transferi posta ya da hızlı kargo taşımacılığı ile gerçekleştirilen eşyaların gümrük vergilerinin ödenmesi ise yukarıda verilen ödeme kanalları aracılığı ile gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte posta ya da hızlı kargo ile transfer edilen ürünler diret olarak eşyayı getiren operatöre de ödenebilir. Posta ve hızlı kargo ile transfer edilen ürünlere dair ödeme kanalları üzerine yapılan düzenlemeler, Gümrük Genel Tebliği’nin 11. maddesinde ifade edilmektedir.

Bu ve bunun gibi aklına takılan tüm ulaşım soruların için bizimle iletişime geçebilir, ihtiyaç duyduğun bilgilere uzman ekibimiz aracılığı ile ulaşabilirsin!