Dış Ticarette Kullanılan Belgeler

Dış ticaret işlemlerinde, firmaların kendi ürünlerini yurt dışına göndermek ya da yurt dışından ürün satın almak için çeşitli taşıma belgeleri ve farklı evraklara ihtiyacı vardır. Belgelerin bir kısmı firmanın hangi işi yaptığını ve firma vasfını göstermekle birlikte, bir kısmı da taşımanın detaylarının ürünlerin uğrayacağı gümrükler tarafından öğrenilmesi için gereklidir. Dış ticarette kullanılan belgeler bu noktada firmaların eşya transfer işlemlerini kolaylaştırmakta, işlemlerin çok daha hızlı şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır. Peki, dış ticaret belgeleri nelerdir ve bu belgeler hangi amaçla kullanılmaktadır?

Dış Ticaret Belgeleri

Dış ticaret işlemlerinde firmaların birbiri arasında gerçekleştirdiği taşıma ve ticaret anlaşmalarının resmi hale gelmesi için kullanılan evrakların yanı sıra taşımanın gümrükler tarafından onaylanması için kullanılan çeşitli evraklar da bulunmaktadır. Dış ticaret belgeleri firmaların arasında gerçekleştirdiği alım ve satım işlemlerinin daha doğru ve başarılı şekilde gerçekleşmesi için oldukça önemlidir. Bununla birlikte eşyaların yurt dışından getirilmesi ya da yurt dışına gönderilmesi sırasında gümrükler tarafından sorun çıkmaması için eşya içeriğinin evraklarda doğru şekilde ifade edilmesi gerekir. Dış ticarette kullanılan belgeler ise kısaca şu şekilde ifade edilmektedir:

Gümrük Beyannamesi
Ticari Fatura
Proforma Fatura
Navlun Faturası
Konsolosluk Faturası
Taşıma ve Dolaşım Belgeleri

Yukarıda verilen dış ticaret belgelerinin bir kısmı tüm dış ticaret işlemlerinde düzenlenmek zorundadır. Bununla birlikte navlun faturası sadece ihracatçı firmanın navlun ödemesini üstlendiği durumlarda düzenlenmelidir. Verilen belgelerden bir kısmının sadece belirli durumlarda düzenlenmesi yeterlidir. Peki, dış ticaret belgeleri hangi durumlarda düzenlenir, belgelerin kullanım amacı nedir?

Dış Ticaret İşlemleri ve Belgeleri

Dış ticarette kullanılan belgelerin bir kısmı direkt olarak tüm dış ticaret işlemlerinde düzenlenmelidir. Bu evrakların düzenlenmesi hem ihracatçı ve ithalatçı firmaların arasında gerçekleşen ticaret anlaşmalarını resmi hale getirmek için hem de gümrük işlemlerini kolaylaştırmak için hazırlanmaktadır. Dış ticaret belgeleri firmalar arasında ödemenin ve eşya transferinin nasıl gerçekleşeceğini ifade ederken, taşıma belgeleri ise eşyaların gümrük işlemlerinde daha kolay tanınmasını ve işlemlerin kolaylaşmasını sağlar. Peki, dış ticaret işlemlerinde kullanılan belgelerin hangi durumlarda kullanılması gereklidir?

Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration Form):

Gümrük beyannamesi, direkt olarak ticaretin yapıldığı firmanın bağlı olduğu ihracatçı birliği tarafından onaylanmaktadır. Gümrük mevzuatı gereğince Gümrük Beyannamesi belgesinin hazırlanması zorunludur. Ülkemizde de Gümrük Birliği’ne girilmesi ile birlikte tek tip Gümrük Beyannamesi uygulaması başlatılmıştır.

Gümrük Beyannamesinin hazırlanırken direkt olarak mal ve eşya sahibi ya da vekilleri tarafından düzenlenmesi gereklidir. Hazırlanan belgelerin üzerinde değiştirilmesi gereken bilgiler ya da yanlışlıklar yapılmışsa, bu bilgilerin silinmemesi gereklidir. Beyanname üzerinde değiştirilmesi gereken kısımların silinmesi ve üzerine tekrar yeni bilgilerin yazılması belgenin kullanılamaz hale gelmesine neden olur. Bunun yerine belgenin yenilenerek doğru bilgiler ile yeniden yazılması gereklidir.

Gümrük Beyannamesinde firmalara dair bilgilerin yanı sıra taşınacak olan mal ve eşyalara dair bilgiler de yer almaktadır. Beyanname üzerinde ilgili eşyalara dair içerik, boyut ve ağırlık gibi bilgiler net olarak verilmelidir. Bununla birlikte belge üzerinde eşyaya dair bilgilerin, eşya ile uyuşmaması halinde de gümrük işlemlerinde çeşitli sorunlar görülmektedir.

Ticari Fatura (The Commercial Invoice)

Dış ticaret için gerekli belgeler arasında en sık kullanılan belgelerden biri de ticari faturadır. Ticari fatura, ihracatçı firma tarafından düzenlenmekte ve satışı gerçekleşen ya da üretilen mal ve eşyaların alınması karşılığında verilir. Ticari fatura, satışı gerçekleşen mal, eşya ya da hizmetin niteliğini, boyutlarını ve fiyatını içermek zorundadır. Birden fazla sayıda yapılan alımlarda ticari fatura üzerinde ürünlerin her birinin birim fiyatının yanı sıra toplam fiyat da yer almalıdır. Dış ticaret işlemlerinde, ticari faturanın farklı bir dilde düzenlenmesi gerekiyor ise kullanılan dilin oldukça sade olması ve düşük seviyede yabancı dil bilen kişiler tarafından bile anlaşılır olması gerekir.

Dış ticaret işlemlerinde farklı ticari fatura türleri bulunur. Genel olarak kullanılan ticari fatura türleri ise şu şekilde ifade edilebilir:

Yerli Fatura,
Proforma Fatura,
Orijinal Fatura,
Navlun Faturası,
Tasdikli Fatura

Yukarıda verilen ticari fatura türleri, farklı durumlarda kullanılmakta ve faturaların ilgili duruma özel detayları da içermesi gerekir. Bununla birlikte tüm fatura türlerinde bulunması gereken çeşitli bilgiler de vardır. Hazırlanan ticari faturaların üzerinde; fatura kesim tarihi, satışı gerçekleşen mal ya da hizmetin niteliği ve türü, ihracatçı firmanın yapacağı ödeme türü, alıcı firma ya da kişinin ismi, ünvanı ve adresi, satışı gerçekleşen mal ya da hizmetin birim fiyatı ile birlikte satışı gerçekleşen tüm ilgili malların toplam fiyatı, gerçekleştirilecek sevkiyatın şekli, sevkiyat sırasında kullanılan ambalajlama türü ve bu ambalajların paket içeriği bulunması gerekir.

Dış Ticaret Taşıma Belgeleri

Dış ticarette eşyaların transferi ve ticaretin gerçekleşme şeklini göstermek için kullanılan belgeler ile birlikte taşımanın gerçekleşmesi için de çeşitli belgelerin düzenlenmesi gerekir. Dış ticaret taşıma belgeleri içerisinde bazıları tüm eşya transferlerinde düzenlenirken, bazı belgeler ise daha spesifik durumlarda kullanılmaktadır. Dış ticaret taşıma belgeleri hazırlanırken kişi ya da firmalardan istenilen tüm bilgilerin eksiksiz şekilde belge üzerinde yer alması taşıma ve gümrük işlemlerinde çeşitli sorunlar ile karşılaşılmasını engelleyecektir. Peki, dış ticaret işlemlerinde kullanılan taşıma belgeleri nelerdir?

Yukarıda verilen belgeler, dış ticaret işlemlerinde eşyanın yurt dışına çıkması ya da farklı bir ülkeye giriş yapması için gerekli belgeler arasında yer alıyor. Hazırlanan belgelerin hem ithalatçı ve ihracatçı firmaya hem de ürüne dair istenilen tüm bilgileri içermesi de taşımanın gerçekleşmesi için oldukça önemlidir. Genel olarak belge içeriklerinden ise şu şekilde bahsedilebilir:

Konşimento: Dış ticaret işlemlerinde taşıması gerçekleştirilecek olan ürünlerin taşımayı gerçekleştirecek kişi ya da firma tarafından teslim alındığına dair hazırlanan belgedir. Transferi gerçekleşecek olan eşyaların gemi kaptanı, sahibi ya da lojistik firması tarafından teslim alındığını ifade eden konşimento belgesi, firma tarafından direkt olarak mal sahibine teslim edilir.
Sigorta: taşıması gerçekleştirilecek olan mal ve eşyaların, sigorta şirketi tarafından sigorta kapsamına girdiğini belirtmek için kullanılan belgedir. Yük Sigorta Belgesi üzerinde sigorta şirketinin adı ile birlikte eşyaların sigorta kapsam ve şartları da yer almaktadır. Sigorta belgesi üzerinde yer alan şartlar ve durumlar kapsamında taşınan eşyalar sigorta kapsamındadır.
Çeki Listesi: Dış ticarette kullanılan belgeler arasında yer alan ticari faturanın daha detaylı türüne çeki listesi adı verilmektedir. Çeki listesi üzerinde fatura numarası, taşınan eşyaların miktarı, türü, tanımı, boyutları ve ağırlıkları ile birlikte bu eşyaları tarif eden tüm detaylar yer alır. Bununla birlikte eşyaların nakliyesine ve teslimatına dair tüm detaylar da çeki listesi üzerinde yer alır. Ancak ticari fatura üzerinde fiyat bilgisi yer alırken, çeki listesi üzerinde ürün fiyatları bulunmaz.
Teslimat Notu: Teslimatın gerçekleştiğine ve listede yer alan eşyaların alıcı firma tarafından teslim alındığına dair bilgileri içeren belgedir. Teslimat notu belgesi direkt olarak alıcı tarafından imzalandıktan sonra belge ya da belgenin kopyası satıcı firmaya ya da göndericiye iade edilir.

Firman için en ideal yük taşıma hizmetinden yararlanmak için hemen Türkiye’nin müşteri odaklı ilk lojistik operatörü Yolda.com’a kaydol. Anında fiyatlandırma, raporlama ve taşıma takibi avantajlarının rahatlığını keşfet!