Gözetim Uygulaması Nedir?

İthalatta gözetim uygulaması, özellikle son yıllarda gündeme gelen ve yerli üretici firmaların yaşayabilecekleri zararların önüne geçilmesini hedefleyen uygulamalardan bir tanesidir. Gözetim uygulaması ile birlikte, ithalat üzerinden hesaplanması gereken vergi kayıplarının önüne geçilmesi de hedeflenmektedir. Bu kapsamda ithalatçı ve ihracatçı firmaların da çeşitli noktalara dikkat etmesi gerekiyor. Gözetim uygulaması ile birlikte, eşyaların belirlenen gümrük kıymeti üzerinden vergilendirilmesi hedeflenmektedir. 2019 yılında yürürlüğe giren gözetim uygulaması ile birlikte ithalatta vergilendirilecek ürünler için de çeşitli tutarlar belirlenmiştir. Peki, gözetim uygulaması nedir ve üretici ve ithalatçı firmaların dikkat etmesi gereken detaylar nelerdir?

İthalatta Gözetim Uygulaması Nedir?

İthalatta gözetim uygulaması, üretici firmaların ithalat ve ihracat işlemlerinde yaşayabileceği vergi ve benzeri sorunların önüne geçilmesi için yürürlüğe sokulan, en etkili uygulamalardan biridir. İthalat işlemlerinde uygulanan vergilendirme sistemlerinin, ürünlerin taban fiyatları göz önünde bulundurularak oluşturulması ve alınan gümrük vergilerinin de bunun üzerinden değerlendirilmesi, küçük ve orta ölçekli üretici işletmelerinin uluslararası alanda sektördeki diğer firmalar ile daha rahat rekabet içine girebilmesine yardımcı oluyor. 

İthalatta gözetim uygulamasında, Ticaret Bakanlığı tarafından düzenlenmiş olan gözetim belgesi ve bununla birlikte belgenin yanında istenen diğer evrakların sunulması gereklidir. Belgelerin genellikle ürünlere dair çok daha kapsamlı bilgiler içermesi, bununla birlikte belge hazırlanırken hassas davranılması gibi birçok gereklilik nedeni ile işletmelerin genellikle asgari fiyatlar üzerinden bildirim yapması yaygın olarak görülüyor. İthalatta gözetim uygulaması, tüm ithalat ürünlerini kapsamak yerine, Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen ürünleri kapsamı altına almaktadır. Özellikle son yıllarda değiştirilen uygulama detayları ile birlikte biberon, patates, cep telefon, avize gibi birçok ürün gözetim uygulamasına tabii tutulmaktadır. Bununla birlikte yılın belirli dönemlerinde ya da gerekli görülen durumlarda gözetim uygulamasına tabii tutulan çeşitli ürünlerin bu listeden çıkarılması ya da listeye yeni ürünlerin eklenmesi de söz konusudur. 

İthalatta gözetim uygulaması çerçevesinde, bir malın gözetim uygulamasına ilişkin değerlendirilmesi için o mal için başvuru yapılması ve re’sen yapılan değerlendirmeler sonucunda karar verilmektedir. Malın ithalatına ilişkin yapılacak gözetim uygulaması değerlendirmelerinde, söz konusu malın yerli üreticilerin ithalat işlemleri üzerine etkisi, ithalatın gelişimi ve ithalat şartları gibi birçok kriter göz önünde tutulmaktadır. Gözetim uygulaması sonucunda gözetim kararı çıkarılan mallar için ise gözetim belgesi düzenlenir ve bu belge ile mevcut olarak gerçekleşen ya da ilerleyen dönemlerde gerçekleşecek olan ithalat işlemlerinde kullanılabilir. Gözetim uygulamasının ardından malların ithalatının yapılabilmesi için gözetim belgesi kullanılması gereklidir. 

Gözetim Belgesi Başvuru Formu

Bir malın, ithalatta gözetim uygulaması çerçevesinde değerlendirilmesi için öncelikle o mala dair gözetim belgesi başvurusu yapılması gereklidir. Gözetim belgesi başvuru formu üzerinde, gözetim belgesi alınmak istenen tüm malların bilgileri yer almalıdır. Alınan gözetim belgesi, sadece belge üzerinde yer alan mal ve eşyaları kapsamaktadır. Bununla birlikte belge üzerinde mallara dair belirtilen tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru olması da başvurunun onaylanma sürecini hızlandırmaktadır. 

Gözetim uygulaması için yapılacak başvuruda, başvuru formunun yanı sıra işletmelerin çeşitli belgeler de ibraz etmesi gereklidir. Gözetim belgesi başvuru formuna eklenmesi gereken belgeler kısaca şu şekilde ifade edilebilir: 

• Beyan sahibinin noter tasdikli imza sirküleri,
• Beyan sahibi tarafından ithalatçı firmadan alınan noter tasdikli vekaletname,
• İthal edilecek eşyanın ticari faturasının aslı ya da fotokopisi (Farklı birim fiyatları olan ürünlerin fiyatları farklı kalemlerde belirtilmeli ve ödeme şekli faturada yer almalıdır.),
• Vergi levhası örneği,
• Gözetim belgesi kapsamında değerlendirilecek ithal edilen eşyanın durumunu ifade eden tablonun doldurulması ve yeminli mali müşavir tarafından imzalanması gereklidir. 

Yukarıda verilen evraklar, firmaların gözetim belgesi başvurusu yaparken başvuru formu ile birlikte teslim etmeleri gereken genel evrakları ifade etmektedir. Ancak gerekli görülen durumlarda işletme, ithalat işlemi ya da mallara dair çeşitli evraklar da talep edilmektedir. Teslim edilmesi gereken evrakların eksik ya da hatalı doldurulması gibi durumlarda ise bu evrakların tekrar düzenlenmesi ya da başvurunun reddedilmesi gibi farklı sonuçlar alınmaktadır. Bu nedenle teslim edilmesi gereken evrakların hatalı doldurulması ya da eksik veya hatalı bilgiler içermesi, başvuru sürecinin normalden daha uzun bir sürede sonuçlanmasına neden olmaktadır. Başvuruların daha kısa sürede onaylanması için evrakların her birinde işletmeye ya da mallara dair istenen bilgilerin eksiksiz şekilde verilmesi gereklidir. 

İthalatta gözetim uygulamasına ilişkin tebliğ, resmi gazetede yayınlanan çeşitli kapsamlar ile sürekli olarak güncellenmektedir. Bu kapsamda, ithalatta gözetim uygulamasına dahil edilen malların da çeşitliliği sağlanmaktadır. Yayımlanan tebliğler ile birlikte düzenlenen mal ve eşya çeşitliliği, GTİP numaraları ile birlikte belirtilmektedir. Bu sayede ithalat sektöründeki üretici işletmelerin, ithalatta gözetim uygulaması kapsamına giren mal ve eşyaları takip etmesi de daha kolay bir hal almaktadır. 

Gözetim uygulaması çerçevesinde değerlendirilen mal ve ürünlerin ithalat işlemlerinde, ürünlerin gözetim belgesi olmadan ithalatının yapılması yasaktır. Bu nedenle belirtilen ürünlerin ithalat işlemleri için öncelikle ilgili kurumlara başvuru yapılması gereklidir. Gözetim belgesi zorunluluğuna uyulmaması halinde ise Gümrük Kanunu 235/1-C maddesine göre eşyanın gümrüklenmiş ithalat bedelinin iki katına kadar cezai işlem uygulanmaktadır. Bununla birlikte alınan gözetim belgesinin üzerinde yer alan bilgilerin yanıltıcı ya da yanlış belirtilmesi gibi durumlarda ise Gümrük Kanunu’nun 235’inci ve 234’üncü maddeleri çerçevesinde para cezası ya da çeşitli cezai işlemler uygulanmaktadır. Bu nedenle ithalat yapan üretici firmaların, ithalatını gerçekleştireceği tüm mal ve eşyaların hangi uygulamalara tabii tutulduğunu incelemesi ve ithalat öncesinde sahip olması gereken tüm belgeleri edinmesi gereklidir.

Bu ve bunun gibi konularda aklına takılan tüm ulaşım soruların için bizimle iletişime geçebilir, ihtiyaç duyduğun bilgilere uzman ekibimiz aracılığı ile ulaşabilirsin!